Το φαινόμενο της Χρυσής Αυγής και οι ευθύνες του πολιτικού συστήματος / Δ. Μουρνος

Δημ. Μουρνος*

Η νέα ακροδεξιά, που εκφράζεται πια απροκάλυπτα σαν νεοφασισμός και νεοναζισμός, δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται σαν ένα μεταφυσικό φαινόμενο, σαν κάτι περιστασιακό και παροδικό, σαν η έκφραση του κακού επί της γης, αλλά σαν ένα πολιτικό και κοινωνικό φαινόμενο που έχει γενεσιουργές αιτίες, ψυχολογικές και πολιτικές αφετηρίες.

Έτσι και σήμερα, βλέπουμε πολλούς απλά να...

το ξορκίζουν σαν ένα αυθύπαρκτο κακό. Δεν θέλουν να δεχθούν ότι εμφανίζεται και πολλαπλασιάζεται σε ιδιαίτερες κοινωνικές συνθήκες. Συχνά όταν το πολιτικό σύστημα νοσεί. Όταν η αδιαφάνεια, η αναξιοκρατία, η διαφθορά και οι ανισότητες κυριαρχούν στο εσωτερικό. Όταν η ενδοτικότητα και η υποταγή χαρακτηρίζουν τις εξωτερικές σχέσεις. Όταν οι άνεργοι γίνονται περισσότεροι από τους εργαζόμενους. Όταν το κράτος πρόνοιας καταργείται. Όταν με δυο λόγια δημιουργείται ένας λαός εξαθλιωμένος, οργισμένος, απελπισμένος.

Είναι ένα διαχρονικό – ιστορικό φαινόμενο που έχει γίνει αντικείμενο βαθιάς μελέτης από της επιστήμες της ψυχολογίας, της κοινωνιολογίας, της φιλοσοφίας. Ο φασισμός είναι ένας λαϊκισμός που οι ιδέες του βρίσκουν ευεπίφορο έδαφος σ’ αυτούς τους απελπισμένους ανθρώπους.

Υπάρχει ποικιλία στον ιδεολογικό και πολιτικό προσανατολισμό της νέας ακροδεξιάς. Εμφανίζεται άλλοτε με τα μορφολογικά γνωρίσματα του δεξιού αυταρχισμού, άλλοτε με εκείνα του προνοιακού σωβινισμού και άλλοτε του λαϊκού αντικρατισμού.

Ο αντιμεταναστευτικός λόγος της νέας ακροδεξιάς αναδεικνύεται σήμερα σαν κυρίαρχο χαρακτηριστικό της. Ο αντικομουνισμός και ο αντισημιτισμός δείχνουν να περνούν σε δεύτερη μοίρα. Η ανεργία και η ανασφάλεια (με την ευρύτερη έννοια) είναι προσφιλή της θέματα και τα συνδέει πάντα με τους μετανάστες. Ο επιθετικός εθνικισμός (σωβινισμός) και η σκληρή στάση σε ζητήματα νόμου και τάξης ολοκληρώνουν το προφίλ. Όλα αυτά είναι που ελκύουν μια πελατεία δυσαρεστημένη και αλλοτριωμένη.

Εκμεταλλευόμενη το εκλογικό σύστημα, τους κανόνες και τα περιθώρια δράσης που επιτρέπει μια φιλελεύθερη, δημοκρατική και πλουραλιστική κοινωνία διεισδύει στη Βουλή και τους θεσμούς. Άλλοτε εκμεταλλεύεται την ανοχή του πολιτικού συστήματος όταν αυτό εξυπηρετεί βραχυπρόθεσμους στόχους του. Και μετερχόμενη συχνά, όπως τελευταία, μεθόδους βίας και εγκληματικότητας καταφέρνει, έστω προσωρινά να επιβάλλει την παρουσία και τη φιλοσοφία της.

Όμως η πολιτική της πρόταση και τα ιδεολογικά της χαρακτηριστικά είναι ασύμβατα με τις αρχές του ανθρωπισμού, της δημοκρατίας και της ειρήνης. Το κοινωνικό – οικονομικό τους πρόγραμμα είναι θολό και ασαφές. Οι μέθοδοι επιβολής των ιδεών τους απεχθείς, όπως η τελευταία εγκληματική ενέργεια κατά του αθώου Παύλου Φύσσα. Ιστορικά έχει αποδειχθεί ότι δεν διαθέτουν λύσεις. Αυτές οι ιδεολογίες αιματοκύλισαν την ανθρωπότητα αφήνοντας πίσω εκατομμύρια νεκρούς και αμέτρητες καταστροφές. Ήταν περίοδοι οπισθοδρόμησης στην εξελικτική πορεία της ανθρωπότητας.

Τίποτα δεν μπορούν να περιμένουν και κανένα πρόβλημα δεν θα λύσουν όσοι υποκύπτουν στον λαϊκισμό και τη γοητεία των λόγων αυτών των μορφωμάτων. Δεν υπάρχουν σωτήρες, δεν υπάρχουν μεσσίες, δεν υπάρχουν σοφοί και παντοδύναμοι υπέρτατοι αρχηγοί. Μια κοινωνία και ένας λαός μπορεί να σωθεί μόνο αν πάρει την τύχη στα χέρια του.

Η ευθύνη του πολιτικού συστήματος

Οι παθογένειες του πολιτικού συστήματος, η όξυνση των κοινωνικών προβλημάτων που εντάθηκαν με την επιβολή των μνημονίων, η χαμηλή εθνική αυτοεκτίμηση εξαιτίας των σκληρών και ταπεινωτικών όρων, οδήγησαν τμήματα της ελληνικής κοινωνίας στην απογοήτευση και την απόγνωση και από εκεί στην αγκαλιά της ακροδεξιάς. Άλλοτε από θυμό και εκδίκηση στο πολιτικό σύστημα και άλλοτε γιατί ο λαϊκιστικός λόγος της προσέφερε έστω προσωρινά, έστω ψεύτικα, διέξοδο και ελπίδα.

Η αντιμετώπιση του φαινομένου λοιπόν δε θα γίνει μόνο με διοικητικά – ποινικά μέτρα κατά των επικεφαλής. Χρειάζεται, όπως λένε οι γιατροί, αιτιολογική θεραπεία (πολιτική αντιμετώπιση) και όχι μόνο συμπτωματική θεραπεία (ποινική αντιμετώπιση).

Χρειάζονται γενναίες αποφάσεις και μεταβολές στο πολιτικό σύστημα. Μια βαθιά ανανέωση προσώπων και πρακτικών. Ένα νέο ήθος στην πολιτική. Να ειπωθεί όλη η αλήθεια στον λαό. Κύρια μια νέα δυναμική επαναδιαπραγμάτευση που θα οδηγεί σε μια ρεαλιστική αντιμετώπιση του χρέους αλλά θα προστατεύει και τα στρατηγικά συμφέροντα της χώρας. Ενέργειες, εκτός των άλλων, για την ανόρθωση του κύρους της χώρας.

Κύρια και πρωταρχικά όμως χρειάζονται πρωτοβουλίες για να εκφρασθεί ξανά η κοινωνική συνοχή και αλληλεγγύη με άμεσα μέτρα ανακούφισης όσων πλήττονται περισσότερο. Δίκαιη και αναλογική φορολογική πολιτική, θέσεις εργασίας, αίσθημα δικαίου και ισονομίας, ελπίδα και προοπτική για τους νέους.

Το δημοκρατικό πολίτευμα, η αντιπροσωπευτική κοινοβουλευτική δημοκρατία, δεν μπορεί να βασίζεται και να επαναπαύεται στα πολιτικά της πλεονεκτήματα και στην ηθική της υπεροχή ως το δικαιότερο, το ορθότερο και το καλύτερο των συστημάτων. Αυτό πρέπει να το αποδεικνύει κάθε στιγμή.

* περιφερειακος συμβουλος

 

Το κείμενο αυτό γράφτηκε για να αποτελέσει τη βάση της τοποθέτησής μου κατά τη συνεδρίαση του περιφερειακού συμβουλίου της 3^ης Οκτωβρίου όταν ζητήθηκε, από την παράταξη Μέτωπο Ανάπτυξης του Μάρκου Μπόλαρη και στη συνέχεια από το σύνολο της αντιπολίτευσης, η συζήτηση προ ημερησίας διάταξης του θέματος της Χρυσής Αυγής. Μετά την άρνηση της πλειοψηφούσας παράταξης του κ. Τζιτζικώστα για αυτήν τη συζήτηση (δόθηκε σχετικό δελτίο τύπου), στέλνω να δημοσιευτεί με τη μορφή άρθρου επειδή ελπίζω ότι έχει να συνεισφέρει στο γενικό προβληματισμό.